PROPOZYCJE ĆWICZEŃ DLA DZIECI MAJĄCYCH TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU Nauka czytania i pisania jest sztuką trudną, skomplikowaną, wymagającą długofalowych ćwiczeń oraz pełnej mobilizacji sił dziecka . Na szczególne trudności w opanowaniu czytania i pisania napotykają dzieci mające różnorodne fragmentaryczne zaburzenia rozwoju zwłaszcza w obrębie korowej części analizatorów. U tych dzieci obserwuje się występowanie objawów nerwowości, nadwrażliwości, stanów lękowych, trudności skupienia uwagi, niepokój ruchowy itp. Zadaniem nauczyciela jest szybkie rozpoznawanie dzieci nie radzących sobie z czytaniem, ustalenie przyczyn (jeśli to możliwe) oraz sposobów pomocy zarówno pracy dydaktyczno- wychowawczej jak też podczas zajęć na wszystkich lekcjach. Wczesne wykrycie tych trudności stwarza szanse możliwie szybkiego wyrównania braków. Zastosowanie ćwiczeń w atrakcyjnej formie uczyni dla nich naukę przyjemniejszą i dającą większe efekty. Proponuję zatem zestaw ćwiczeń do wykorzystania na zajęciach wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych, a także na lekcjach. 1. Wstaw brakującą taką samą literę i odczytaj zdania. Ola obiera owoce. _ rysia _armi _ury. _iotruś _isze _iórem. _enek _nalazł _apałki. _anda _idziała _arszawę. _asia _upuje _alafiora. _ola _e _ajko. _azik _upił _otka. _ujek _aży _arzywa. _asia _awi _artka. _iesia _ozi _ojtka. 2. Przeczytaj wyrazy. Podkreśl literę, którą się różnią te wyrazy. kosa – rosa woda - soda bilet - balet woda - soda Jola - Tola beczka - teczka sobota - robota kufer - kuter rzepa - rzeka chata - szata tama - tara huta - nuta rogi - nogi kora - nora hak - mak praca - płaca pałac - pajac nagroda - zagroda słoik - słoiki szyja - czyja żyła - żuła 3. Przeczytaj wyrazy: autobus - autobusy tulipan - tulipany list - listy mlecz - mlecze piórnik - piórniki goździk - goździki słoń – słońce kotlet - warkot Kraków - traktor 4. Utwórz nowe wyrazy z liter: stolarz – stołek stoper - stopa krokodyl - krokodyle stolica - stolnica mazak - mazaki świecznik- świeczniki koń - końce parawan – parasol wnuczek - pączek k,o, t, l, e, t - kot, kotek, tok, lok, to, lek,… c, e, b, u, l, a - cel, Cela, bal, bale, brla, ul, Ula, cela, lub, ……… z, e, g, a, r, e, k - rak, kra, zegar, gar, gaz, gra, Grek, era, …………………… k, w, i, a, t, e, k - kwiat, kwit, kwitek, wikt, kat, teka, kwik, tak, kwa, ……… k, a, p, u, s, t, a - pusta, kapa, pasta, ta, kap, kusa, kasa, pas, pustak, tak, kat, usta, kuta, upust, ……… p, a, r, a, s, o, l, k, a - para, pas, pora, paka, rasa, rosa, ropa, rak, rok, sala, sok, kos, los, las, laska, kasa, kosa, klasa, por, polka, rolka, lok, lak, karp, kopa, kapa, kora, kara, kolka, prasa ………………….. 5. Odczytaj wyrazy sylabami: pa - ra- sol sa - mo - chód pod - ręcz - nik sprzą - ta - czka sa - mo- lot wczo - raj - szy ko - ra - le zwy - czaj - nie pió - ro - pusz ko - le - jarz sa - mo - rząd przy - go - da 6. Ponumeruj wyrazy – rozwiązania zagadek, zgodnie z numerami zagadek. Zagadki Wyrazy 1. Ma białą korę. dźwig 2. Płynie, wije się, dzwonek 3. Wzywa na lekcję. rzeczka 4. Jest niezbędny na budowie. brzoza 5. Kiedyś były kryte słomą. dzban 6. Potrzebny do malowania. deszcz 7. Dzwoni o szyby. pędzel 8. Wkładasz na głowę. mysz 9. Dopóty wodę nosi, dopóki się ucho nie urwie. dachy 10. Ucieka przed kotem czapka 7. Odszukaj ukryte wyrazy i podkreśl je. Przeczytaj wyrazy ukryte i całe wyrazy. dachówka deszczówka gorączka kosztowny koszykówka wschodzić poprzeczka schronisko wczasy uroczystość zachód sznurowadło budzik wschodzić tydzień krzyżówka 8. Czytaj głośno i wyraźnie. Brzo za ma bia łą ko rę. To ma wo mek czer ną Dzwo wzy nas nek wa na W sza fie wi szą u br nia. czap kę. lek cję. 9. Czytaj wyrazy sylabami w zdaniach. W sa-li wi-si ma-pa. Pa-ni py-ta a Jo-la mó-wi. O-na po-ka-zu-je rze-ki, ni-zi- ny, wy-ży-ny i gó-ry. Na-u-czy-ciel-ka o-ce-ni-ła ją wspa-nia-le. Ma-łą Do-ro-tę bo-lą zęby, bo-lą no-gi i rę-ce. Do-ro-ta le-ży i pi-je le-ki. Da-nu-ta wy-ry-wa bu-ra-ki.Ce-li-na za-le-wa je wo-dą i go-tu-je. Bu-ra-ki pa-ru-ją. 10. Czytaj wyrazy sylabami. ba-lo-ny ka-na-pa za-ba-wa ka-la-re-pa gi-ta-ra ba-za-ry ba-na-ny ma-ku-la-tura ba-ra-ny ka-se-ta za-ku-py Do-mi-ni-ka ga-ze-ta ro-le-ta Ju-dy-ta ga-la-re-ta ma-li-na ma-za-ki ro-ga-le ko-lo-ro-wy ko-ra-le ró-żo-wa da-le-ko te-le-fo-nu-je li-te-ry sa-ła-ta bi-le-ty cze-ko-la-da li-za-ki po-go-da bu-du-je po-ka-za-ła 11. Odczytaj wyrazy z suwaków i zapisz je. sa m dy ry do ty su na s lo ko so la pa li wą l ta ra so bo le bą sę łu hu k ma 12. Gry zespołowe – dobieranki. mak koc gil wóz hak koc jeż pąk lew gęś mak pąk 13. Przekształcanie wyrazów, np. las – lis – los rok – rak – ryk – rąk bar –bal – bat – bak – byk – buk rak – mak – tak – bak koc – koń – kos – kosz – kot sok – syk – sęk tama – mama – sama – dama – duma koza – kosa – kora –kura – kara …. 14. Rozwiąż rebusy i dobierz wyrazy. + ka mas + + ka war + + let kur + kar + kom + ma + 15. Dopisz brakującą sylabę. tor -… pił - … pół –… buł - … mis –… mas –… mał - … łyż - … łyż - … bań – … tar - … jaj - … ser - … lal - … sar - … nar - … kar - … lam - … cór - ... żab - .... ser - .... kol - ... ser - .... war - ... war - ... ram - ... lis - ... des - ... gum - ... lin - … mał - ... łyż - ... łyż - ... bu - ... cór - ... za - … ser - … pił - ... lis - … ku - … za - …. mo - … 16. Utwórz nowe wyrazy z sylab. Wyrazy pa ………………………....................... pa …………………………………….. pa ……………………………………. ko ……………………………………. ko ……………………………………. ka …………………………………….. ka ……………………………………… ba ………………………………………… bo ……………………………………….. so …………………………………………. sylaby ra min szyk lec łza rek wa da sek sta ra sa łac tek szel wał ło za ran li ki lon zar cian czek wa li 17. Przestaw litery w wyrazach, aby powstał nowy wyraz. Odczytaj je. sok – kos port – trop rzep – perz targ – grat rano – nora jemy – myje żółw - włóż kwit – tkwi mata – tama kapa – paka tara – rata pralka – kapral luty – tylu słoma – masło drut – trud pora – ropa loki – kilo lipa – pali lato – Tola katar – krata tarka - karta trawa – Warta wyspy – wsypy kot – kto – tok szkoły – kołysz lalka – kalka klasa – laska 18. Odszukaj i podkreśl wyrazy, stanowiące cząstkę wyrazów dłuższych. laska jaskółka bratek koszula karteczka serwetka kołowrotek paski jesionka portret koperta kostka zalew budzik panna kilometr 19. Dobierz wyrazy pokrewne. ręka - ……………………. …………………………………. świeca - ………………………………………………………….. kura - ……………………………………………………………. ryba - ……………………………………………………………… piłka - ……………………………………………………………... list - ……………………………………………………………….. kosz - …………………………………………………………… góra - ……………………………………………………………… sól - ……………………………………………………………….. chleb - …………………………………………………………….. lody – …………………………………………………………….. stół – ……………………………………………………………. kwiaty – …………………………………………………………... piosenka - ………………………………………………………… koszykarz , piłkarz, solniczka, listonosz, góral, rybak, rękawiczki, świecznik, rybak, chlebak, lodówka, stołówka, kwietnik, piosenkarz